Vol trots kunnen we vermelden dat Karel’s nieuwe boek ‘Chess For Educators’ is verschenen! Ofwel: schaken voor leraren, begeleiders en coaches.

Zie www.newinchess.com/chess-for-educators

Het boek gaat over didactiek, het organiseren van schaakactiviteiten, de rol van ouders, speciale behoeften groepen en wetenschappelijk onderzoek naar het belang van schaakonderwijs. Het bevat een alfabet met meer dan 300 psychologische en didactische items, beschreven in kleine artikelen. Groepen met speciale behoeften en specifieke didactische methoden: blind, autisme, hoogbegaafd, doof, syndroom van Down, ADHD, sociaal achtergesteld, depressief, ziekenhuispatiënten en dyslexie.

Schaken is net als het leven: je moet plannen maken, beslissingen nemen, creatief zijn, uitdagingen aangaan, teleurstellingen verwerken, omgaan met anderen en je gedrag evalueren. Schaken is een metafoor voor het leven en een uitstekend hulpmiddel om levensvaardigheden en persoonlijke ontwikkeling te stimuleren: sociaal, emotioneel, cognitief en metacognitief. Hoe doe je dit? Daar over beschrijft dit boek didactische methoden. Vooral voor groepen met speciale behoeften kan schaken, mits goed onderwezen, een geweldig wapen van empowerment zijn. Dit betekent inzicht en grip op jezelf en op de omgeving.

Bij het boek hoort een uitgebreide literatuurlijst, die staat op de site www.chesstalent.com.

Karel beschouwt schaken als een speeltuin voor het brein. Kinderen vinden het leuk om het te spelen en het stelt hun hersenen voor fascinerende uitdagingen. Maar het spel verbreedt ook hun horizon. Schaken leert ons levenslessen. Bijvoorbeeld dat je soms het ene probleem kunnen oplossen met het andere. Op het schaakbord moet je altijd eerst kijken wat je tegenstander kan en dit is net als in het verkeer. Als je niet kijkt naar wat anderen doen, kunnen er ongelukken gebeuren. Variatie, fascinatie en participatie (actief betrokken zijn bij een les) zijn hoekstenen van het leerproces. De kern is dat plezier en leren het belangrijkste zijn, terwijl winnen een afgeleide is.

Het boek bespreekt zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek naar de voordelen van schaken. Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de vraag welke effecten schaakonderwijs kan hebben. Het kan zijn dat deze vraag verkeerd is geformuleerd. Een betere vraag lijkt te zijn: welke combinatie van welke schaakleermethoden en welke vorm van didactische begeleiding kan leiden tot optimale leereffecten voor bepaalde doelgroepen en onder welke omstandigheden? Met andere woorden, het draait om combinaties, zoals de combinatie van waterstof en zuurstof water oplevert.

Spelen is een zeer effectieve manier om te leren. Tijdens een schaakles ga je op avontuur, het is een geweldige en spannende ontdekkingsreis. Enerzijds laat je je verrassen: ‘op zoek naar het onverwachte’. Aan de andere kant denk je systematisch. Schaakdenken is gebaseerd op patroonherkenning, redeneren met behulp van vuistregels en rekenen (‘als dit, dan dat’). Het ‘zeventiende schaakstuk’ speelt een belangrijke rol. Dat zeventiende schaakstuk ben jij, met je persoonlijkheid, mentaliteit (mindset), emoties, wilskracht en manier van denken.

Schaakles kan eenvoudig zijn: je legt een paar dingen uit aan kinderen en ze spelen een spelletje. Maar er is meer mogelijk.

Karel coördineert Schaakacademie Apeldoorn.
www.schaakacademieapeldoorn.nl
www.schaaktalent.nl
www.schaken-en-autisme.nl
www.chesstalent.com
Het boek ‘Chess For Educators’ is een uitgebreide vertaling van het boek ‘Schoolschaken’, zie
www.schaaktalent.nl/index.php/boek-schoolschaken